W ubiegłym roku rozwiodło się w Polsce 64 tys. par małżeńskich. Według najnowszych statystyk rozwodem kończy się w naszym kraju co trzecie małżeństwo. Z tych samych danych wynika, że rozstają się głównie pary, których staż wspólnego życia nie przekracza dziesięciu lat. Rozchodzą się, gdy w ich małżeństwach pojawiają się pierwsze poważne trudności, problemy, różnice i nieporozumienia. Ale nie brak też rozwodów wśród małżeństw, które przetrwały razem piętnaście, dwadzieścia, a nawet trzydzieści lat. W ostatnich latach liczba właśnie takich rozstań rośnie. „Okazuje się, iż w wielu przypadkach, w których dzieci były głównym spoiwem niezbyt udanego związku, usamodzielnienie się potomstwa najprawdopodobniej wyzwala gotowość do rozstania się, gdy ma się już świadomość, iż nie krzywdzi to nikogo” – komentuje to zjawisko dr Piotr Szukalski, socjolog z Uniwersytetu Łódzkiego, autor najnowszego raportu poświęconego rozpadom małżeństw w naszym kraju.
Nie wiadomo, co bardziej przeraża. Rosnące liczby czy też takie, jak przytoczone wyżej, uzasadnienia. W takim ujęciu małżeństwo jawi się jako przedsięwzięcie czasowe, którego celem jest urodzenie i odchowanie dzieci. Gdy zaczynają one żyć na własny rachunek, związek ich rodziców miałby być czymś zbędnym. „Teraz mogę nareszcie zatroszczyć się o swoje szczęście” – powiedział mi niedawno mężczyzna, który po trwającym ćwierć wieku małżeństwie porzucił żonę i znalazł sobie nową życiową partnerkę. Jego tok myślenia był dokładnie taki, jak przedstawił dr Szukalski. Był przekonany, że odchodząc do innej kobiety nie robi niczego złego, nie sprawia bólu swojej żonie, trójce dzieci, kilkorgu wnukom.
Zdaniem prof. Zbigniewa Nęckiego, psychologa społecznego z Uniwersytetu Jagiellońskiego, upowszechniające się przekonanie, że człowiek ma obowiązek za wszelką cenę szukać swojego szczęścia, motywuje również wiele kobiet do występowania o rozwód. Dlatego jeśli jeden mężczyzna im tego szczęścia nie zapewnia, są przeświadczone, że powinny szukać spełnienia w innym związku.
Dane dotyczące rozwodów w Polsce pokazują, że jedną z wartości, które uległy dewaluacji w ostatnim czasie, jest wierność. Wśród dziewięciu powodów rozpadu małżeństw najczęściej wskazywane jest niedochowanie wierności małżeńskiej. Dzieje się tak, mimo że wierność w rozmaitych poradnikach wskazywana jest jako „najważniejsza w związku”. A jednak w zderzeniu z „prawem do szczęścia”, to właśnie ona przegrywa. Dlaczego?
Wiele wskazuje na to, że brak wierności w wielu małżeństwach jest konsekwencją jej kryzysu w szerszym wymiarze. Użytkownicy Wikipedii mogą się dowiedzieć, że wierność jest konsekwencją „w postępowaniu i przekonaniach nawet w trudnych lub niewygodnych okolicznościach”. Jest też dotrzymywaniem zobowiązań. I ma wymiar duchowy. Nie bez powodu wyznawcę jakiejś religii nazywa się wiernym.
Żyjemy w świecie, w którym wierność wobec innych ludzi, wierność zasadom, a nawet wierność samemu sobie, nie jest w cenie. Nikogo dzisiaj nie bulwersuje nagła i radykalna zmiana poglądów i przynależności partyjnej wśród czołowych polityków. Nie ma zresztą potrzeby sięgać aż w takie sfery. Czymś oczywistym jest dzisiaj na przykład zmiana barw klubowych wśród czołowych piłkarzy. Sportowcy uprawiający inne dyscypliny potrafią zmienić niemal z dnia na dzień kraj, który reprezentują w zawodach. To tylko pozornie drobnostki. Właśnie takie sprawy kształtują podejście mnóstwa ludzi do problemu wierności.
Phil Bosmans, zakonnik ze Zgromadzenia Misjonarzy z Montfort, poeta i autor popularnych aforyzmów dotyczących m.in. życia duchowego, zauważył: „Pozostać wiernym nie jest żadną sztuką, gdy wszystko idzie gładko. Wierność okazuje się dopiero wtedy, gdy wszystko źle leci”. Trudności są testem wierności. Nie tylko w małżeństwie.